Vaklunch: “Eenzijdig onderzoek is geen onderzoek”

De primaire taak van het Openbaar Ministerie is waarheidsvinding. Het is aan de officier van justitie, als leider van het opsporingsonderzoek, om op onbevooroordeelde wijze het strafdossier samen te stellen. Hoewel in een opsporingsonderzoek zowel naar belastend als naar ontlastend bewijsmateriaal dient te worden gezocht, signaleerden wij eerder al dat opsporingsinstanties in de praktijk niet zelden al bij aanvang in een bepaalde groef zitten en maar weinig aandacht hebben voor het verhaal van de verdachte. Hof Arnhem-Leeuwarden stak daar in een recent arrest echter een stokje voor. In dit arrest tikte het hof het Openbaar Ministerie op de vingers met een niet-ontvankelijkverklaring vanwege onder meer een eenzijdig en onvolledig opsporingsonderzoek.

In deze zaak werden verschillende zorginstellingen en medewerkers vervolgd voor fraude met persoonsgebonden budget (PGB). Vanaf het begin hadden de verdachten uitgebreid verklaard over de wijze waarop het PGB werd gefactureerd. De verdachten hadden hier met zorgkantoren en het Zorginstituut Nederland afspraken over gemaakt, omdat de toepasselijke regelgeving erg complex was en regelmatig veranderde. Uit navraag bij andere zorginstellingen bleek dat deze er in de praktijk soortgelijke afspraken op nahielden. Het Openbaar Ministerie had echter geen oog voor deze verklaring en besteedde geen enkele aandacht aan het feit dat deze praktijk door zorgkantoren werd gedoogd. Ook op andere punten liet het opsporingsonderzoek te wensen over. Nadere dossierstukken werden niet of te laat overgelegd en ook de bevraging van getuigen was onder de maat.

De rechtbank plaatste in eerste aanleg al een kritische noot bij de handelwijze van het Openbaar Ministerie en sprak daarnaast alle verdachten vrij op grond van het gedoogverweer. Het Openbaar Ministerie ging in hoger beroep, maar ook het hof maakte korte metten met het eenzijdige onderzoek in deze zaak. Het hof onderstreepte dat objectieve waarheidsvinding een belangrijke taak is van het Openbaar Ministerie. In dit geval was het enkel dankzij de inspanningen van de verdediging dat de werkelijke gang van zaken aan het licht was gekomen. Had het Openbaar Ministerie haar opsporingstaak wel naar behoren uitgevoerd, dan was bij de start van het onderzoek al duidelijk geweest dat vervolging hier niet voor de hand lag. Alle betrokkenen had dus een langdurig strafproces bespaard kunnen blijven.

Dit betreft slechts een deel van het artikel. Voor het gehele artikel zie onderstaande link.